استقبال از شبکه های اجتماعی داخلی چگونه است؟

شبکه های اجتماعی که این روزها کاربران ایرانی زیادی را به خود جذب کرده و هر روز هم بر تعداد طرفداران این شبکه های اجتماعی افزوده میشود، تبدیل به معظلی برای شبکه های اجتماعی داخلی شده است. طراحان شبکه های اجتماعی ایرانی علیرغم تلاشی که برای ایجاد و توسعه و جذابیت این شبکه های اجتماعی میکنند اما همچنان تعداد کاربران آن در بهترین حالت به ۵/۲ میلیون نفر میرسد. در ادامه به بررسی دلایل عدم استقبال کاربران ایرانی از شبکه های اجتماعی داخلی می پردازیم.

بحث استفاده از شبکه‌های اجتماعی داخلی کماکان در کشور داغ است و این بحث بعد از خبرهای مربوط به فیلترینگ تلگرام پررنگ تر شده است به طوریکه معاونت فناوری و نوآوری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات گفته است به شرکتها و افرادی که بخواهند شبکه اجتماعی داخلی تولید کنند از ۱۰۰ میلیون تا ۳ میلیارد تومان وام تسهیلاتی ارائه میدهد تا بتوانند کاربران را به این شبکه ها سوق دهند.

با وجود این سرمایه گذاری دولت، کاربران داخلی از شبکه های اجتماعی داخلی آنچنان استقبال نمیکنند و کماکان شبکه‌های اجتماعی خارجی را ترجیح میدهند. اما چرا کاربران ایرانی کششی به استفاده از محصولات تولیدی داخل ندارند ؟ چه موانعی بر سر راه این شبکه ها قرار دارد که نمیتوانند کاربران زیادی را به خود جذب کنند.
«ایران» این موضوع را با کارشناسان حوزه آی تی در میان گذاشت که اغلب کارشناسان در آسیب شناسی این مشکل به نقش عواملی مثل:

نبود زیرساخت های خوب
نبود تبلیغ برند
بی اعتمادی به امنیت اطلاعات
نداشتن جذابیت کافی شبکه ها و … اشاره کردند.

اعتماد کاربران به شبکه های اجتماعی، عاملی تاثیرگذار

یکی از مشکلات عمده بر سر راه شبکه های اجتماعی داخلی، تبلیغات پایین است. تا جایی که حتی برخی از افراد حتی اسم این شبکه های اجتماعی را نیز نشنیده اند. در این میان، تبلیغات صحیح و مناسب میتواند در ایجاد اعتماد و اطمینان کاربران نیز تاثیرگذار باشد.
نجفی سولاری مشاور مرکز ملی فضای مجازی به «ایران» میگوید: به تصور بسیاری از افراد سرور این شبکه های داخلی در اختیار مسئولان یا در دست افراد خاص قرار دارد از این رو اعتماد و اطمینانی به این شبکه ها داخلی ندارند بنابراین باید این اعتماد را در جامعه ایجاد کرد که کاربران مطمئن باشند اطلاعات آنها محفوظ است.

از سوی دیگر سهیل تقوی کارشناس ارتباطات و فناوری اطلاعات، عامل اصلی عدم استقبال کاربران از شبکه‌های اجتماعی داخلی را به دو عنصر شکل ظاهری و بحث زیر ساخت ارتباط میدهد.

تقوی به «ایران» میگوید: عده ای در داخل کشور فکر میکنند چون ظاهر برخی اپلیکیشن ها و وب سایتهای خارجی ساده است و پیچیده نیست به همین علت دارای کاربران زیادی است بنابراین میتوان شبیه به آنها را ساخت ولی باید گفت این ظاهر قضیه است و اگر اپلیکیشن های خارجی در عین سادگی موفق هستند تنها به خاطر طراحی ظاهری و برنامه نویسی آن نیست در صورتی که مهمترین ویژگی و دلیل موفقیت شبکه های اجتماعی خارجی استفاده راحت و آسان صدها هزار کاربر به صورت همزمان از سرور آن شبکه است که میتواند به صورت همزمان میلیونها کاربر را پوشش دهد. یک شبکه اجتماعی خارجی دارای چندین سرور در نقاط دور و نزدیک است و براحتی میتواند کاربران را با نزدیکترین سرور به آنها، پوشش دهد و مشکل اصلی شبکه‌های اجتماعی داخلی در این بخش است.

این کارشناس ارتباطات با اشاره به اینکه بعد از داشتن زیر ساخت خوب باید به مسئله شبکه توزیع محتوا CDN (یا Content delivery network) پرداخت؛ به «ایران» میگوید: تکنولوژی CDN ۶ سالی است که در دنیا جا افتاده است و اکثراً از این تکنولوژی استفاده میکنند و ما برای داشتن CDN باید شبکه ای از سرورها در نقاط مختلف کشور یا دنیا فراهم کنیم که به هم متصل شده و دیتا و محتوا را توزیع کنند یا تمام سرویس هایی که میخواهند ارائه دهند در آن بستر قرار بگیرد و محتوا را به کاربر برساند. در واقع اجرایی کردن این تکنولوژی خیلی هزینه بر است و سرمایه زیادی میخواهد که دولت باید آن را انجام دهد. البته در داخل کشور شبکه توزیع محتوا وجود دارد ولی کافی نیست.

سهیل تقوی به پرطرفدار بودن تلگرام در ایران اشاره کرده و میافزاید: به نظر شما چرا تلگرام در ایران بالای ۱۵ میلیون کاربر دارد ولی وایبر کاربران ایرانی خود را از دست داد. شاید عده ای بگویند که به علت اعمال فیلترینگ، وایبر خوب کار نکرد ولی باید گفت تلگرام CDN خوبی نسبت به وایبر دارد و با سرعت بالاتری کار میکند.

جذاب نبودن شبکه های داخلی

در دنیای آی تی حتماً با واژه های سرویس دهی و UX و UI برخورد کرده اید. کارشناسان حوزه شبکه های اجتماعی به این دو واژه بسیار تأکید میکنند و نبود آنها را علت بعدی استقبال نکردن کاربران از شبکه های اجتماعی داخلی میدانند.
حسن نجفی سولاری مشاور مرکز ملی فضای مجازی به «ایران» میگوید: شبکه های اجتماعی داخلی سرویس و خدمات جدیدی عرضه نمیکنند با این حساب مشخص است وقتی شبکه اجتماعی دیگری سرویس بهتر و جدیدی ارائه کند قطعاً کاربران جذب آن شبکه میشوند.

نجفی میافزاید: چرا لاین و وایبر در ایران افت کرد، چون این دو شبکه نتوانستند سرویس جدیدی به کاربران خود عرضه کنند، بنابراین باید سرویس ها تنوع داشته باشند و خلاقانه عمل کنند و سرویسی را در شبکه خود رونمایی کنند که دیگر شبکه ها ندارند.

رهام حیدری برنامه نویس که خود تجربه طراحی شبکه اجتماعی داخلی به نام «چی» را دارد به نداشتن UI و UX جذاب در محصولات داخلی اشاره کرده و میافزاید: UX مخفف شده کلمه User Experience به معنی تجربه کاربر است. در حقیقت طراحان تجربه کاربر یا همان UX Designers تمام تلاش خود را میکنند تا بهترین سناریو برای آشنایی یک کاربر با یک محصول و یا خدمات را ایجاد کند و UI مخفف کلمه User Interface به معنی رابط کاربری است و این دو در ایران دارای ضعف عمده است به طوری که تجربه کاربران ایرانی خیلی ضعیف است و به روز نیست این در حالی است که در اپلیکیشن های خارجی از جدیدترین متدها استفاده میشود.

ارتباط کاربر با سرور بسیار قطع و وصل میشود یا اینکه هر آنچه محصولات داخلی در حال ارائه آن هستند، محصولات خارجی بهتر از آن را ارائه میکنند، بنابراین کاربر به سمت محصولی می رود که کار با آن برایش بهتر و جذابتر است. البته در داخل کشور اپلیکیشن هایی نیز داریم که UI و UX خوبی دارند ولی باید بیشتر روی محصول تولیدی خود کار کرده و مطابق سلیقه ایرانی ها تهیه کنند تا کاربران بیشتری جذب این شبکه های اجتماعی شوند.‌ در عین حال سهیل تقوی به IXP (Internet Exchange Point) یعنی مراکز تبادل ترافیک اینترنتی اشاره کرده و به «ایران» میگوید: این مراکز امروزه حتی در افغانستان هم راه اندازی شده است و در دنیا جزو هسته اصلی شبکه ملی اطلاعات محسوب میشود. راه اندازی این مرکز بسیار مهم است چرا که با این کار میتوان ترافیک اینترنت را در کشور کنترل کرد البته شرکت زیرساخت IXP را راه اندازی کرده است ولی با استاندارد جهانی بسیار فاصله دارد.

شناخته نبودن برندهای داخلی

رهام حیدری برنامه نویس نیز همچون نجفی سولاری به بحث برند شبکه های اجتماعی داخلی اشاره کرده و به «ایران» میگوید: باید روی شناخته شدن شبکه های اجتماعی داخلی کار کرد و رسانه ها بخصوص صدا و سیما روی این موضوع مانور دهند.

حیدری میافزاید: بهترین محصول را نیز تولید کنیم ولی وقتی معرفی و برند نشود نمیتواند در بازار جایی داشته باشد. از جایی که تولید کننده محصول نیز نمیتواند برای شناخته شدن آن هزینه کند بنابراین اگر حمایتهای جانبی نباشد محصول تولید شده هر چقدر هم خوب باشد در بین کاربران جایی نخواهد داشت. از این رو باید رسانه‌ها کمک کرده و کارهای خوب داخلی را معرفی کنند.

تقوی با بیان اینکه دولت باید حمایتهای خود را از شبکه های اجتماعی داخلی بیشتر کند به «ایران» میگوید: دولت نه تنها باید در بحث شناخت برندها و بازاریابی و مهیا کردن CDN اقدام کند تا کاربر با سرعت بالا محتوا را رد و بدل کند، بلکه باید بوروکراسی اداری را در تولید شبکه های اجتماعی داخلی کاهش دهد.

به امید اینکه شبکه های اجتماعی ایرانی نیز بتوانند با توسعه و بهبود فاکتورهای بالا، کاربران و طرفداران خود را جذب کنند و همچون سایر شبکه های اجتماعی خارجی، مورد اطمینان کاربران قرار بگیرند.