پارمیس آی تی : اشتباهات مختلف در حسابداری ممکن است به دفعات و به دلایل متفاوتی اتفاق بیفتند. برخی از آن‌ها پرتکرارتر و رایج تر از بقیه هستند. اما از رخ دادن تمامی این خطاها در حسابداری می‌توان با یک برنامه ریزی صحیح و مناسب، جلوگیری کرد. زیرا همه ما می‌دانیم که هزینه‌ی جبران خطاها در حسابداری بسیار بیشتر از هزینه‌ی جلوگیری از رخ دادن آن است. همچنین پی بردن و اصلاح خطا و اشتباهات در حسابداری هرچه در زمان سریع‌تری صورت بگیرد، هزینه‌ی کمتری نسبت به اصلاح آن در آخر پروژه برای جبران خواهد داشت.

اگر کسب و کارتان برای شما حکم یک پروژه ی طولانی مدت را دارد، نیاز شما به بررسی بیشتر و منظم صورتحساب‌ها و اسناد حسابداری ، بیشتر و بیشتر از حالت‌های دیگر خواهد بود. با این کار نه تنها در زمان شما و کسب و کارتان صرفه جویی خواهد شد، بلکه درآخر پول بیشتر و دردسر کمتری هم خواهید داشت. همچنین از مزایای رقابتی این کار در بازار، مانند رضایت بیشتر مشتریان بهره مند خواهید شد. در این مطلب قصد داریم رایج ترین اشتباهات در حسابداری کسب و کارها، حتی کسب و کارهای کوچک را با هم مرور کنیم تا با شناخت و برطرف کردن آن‌ها، از دردسرهای احتمالی که ممکن است در آینده برای کسب و کار شما رخ دهد، جلوگیری کنید.

1. عدم پیشروی در روش‌های اصولی حسابداری

حتی صاحبان کسب و کارهای کوچک، کارآفرینان، حسابداران پاره وقت و آزادکار لازم است از تمامی اصول روش‌های رسمی، مستند و دقیق برای مدیریت حسابداری خود پیروی کنند. یک راه مفید برای انجام این کار این است که با چک لیست‌ها و فرم‌های استانداردسازی شده کار کنید تا از دقت و یکپارچگی اطلاعات خود مطمئن شوید. برای انجام امور حسابداری خود به صورت اصولی، همواره می‌توانید از نرم افزار حسابداری مطابق با قوانین مالیاتی و اصناف استفاده کنید.

مطلب پیشنهادی : با علم حسابداری و اصول آن بیشتر آشنا شوید

2. بدون بودجه بندی کار کردن

برای تحلیل کسب و کار خود، نیاز فوری به بودجه بندی دارید. زیرا بدون بودجه بندی، هیچ معیاری برای مقایسه و قضاوت در مورد عملکرد کسب و کار خود نخواهید داشت. بودجه بندی نه تنها به کاهش هزینه‌ها کمک بسیاری می‌کند، بلکه می‌تواند با ایجاد اهداف مالی واقع بینانه در بهبود عملکرد کسب و کار تاثیرگذار باشد. بودجه همیشه لازم است بر اساس واقعیت های کسب و کار بسته شود. با بودجه بندی کردن پیش از شروع حسابداری کسب و کار، اهداف مالی معقولی برای خود تعیین کرده‌اید و از این راه می‌توانید هزینه‌های عملیاتی خود را کاهش و به همان نسبت درآمد خود را افزایش دهید.

مطلب پیشنهادی : بودجه فروش به چه معناست؟

3. خطا در هنگام ورود داده

یکی از پرتکرارترین اشتباهات، خطا در هنگام ورود اطلاعات به دفتر یا نرم افزار حسابداری است. در حالی که هرگز نمی‌توان به طور کامل از بروز این خطا جلوگیری کرد، تنظیم و وضع مقرراتی در مدیریت امور حسابداری شما می‌تواند به سرعت این خطا را شناسایی کرده و آن را برطرف کند. بدین ترتیب که در دوره‌های زمانی کوتاه مدت، بررسی‌های دوباره ای بر اطلاعات ثبت شده‌ی خود انجام دهید تا از درستی آن‌ها اطمینان حاصل کنید.

مطلب پیشنهادی : اشتباهات رایج در حسابداری صورت‌های مالی

4. عدم استفاده از پشتیبانگیری در نرم افزار حسابداری

پشتیبان‌گیری آن هم به طور منظم، باید از اولویت‌های کسب وکار شما باشد. بسیاری از نرم افزارهای حسابداری قابلیت پشتیبان گیری خودکار از اطلاعات را دارند و در تنظیمات خود به شما اجازه می‌دهند تا نوع پشتیبانگیری دلخواهتان را تنظیم کنید. ولی پشتیبانگیری خودکار به تنهایی کافی نیست. لازم است که فایل‌های پشتیبان خود را دوباره بررسی کند تا از صحت و سلامتشان مطمئن شوید.

5. برون سپاری نکردن امور حسابداری کسب و کار

برون سپاری اموری مانند حسابداری ، بخلاف چیزی که اغلب فکر می‌کنند، می‌تواند یک مزیت باشد. به عنوان مثال یک حسابدار مالیاتی، از قوانین جدید در رابطه با مالیات آگاهی و تجربه‌ی بیشتری دارد. بنابرابن برنامه ریزی مالی و آمادگی بهتری برای حسابرسی کسب و کار شما را خواهد داشت و به شما کمک می‌کند تا بدهی‌های مالیاتی خود را کاهش دهید. درنتیجه در هزینه ها صرفه جویی شده و می‌توانید زمان بیشتری را به افزایش درآمد اختصاص دهید.

6. عدم طبقه بندی صحیح درآمد و هزینه‌ها

دسته بندی صحیح و منظم درآمدها و هزینه‌های شما، حتی در کسب و کارهای کوچک به صورت دائمی باید صورت بگیرد. صاحبان کسب و کارهایی که بر هزینه‌ها و درآمدهایشان تسلط دارند، هرگز چنین خطایی را مرتکب نمی‌شوند. آن‌ها در هر لحظه میزان بدهی و طلب خود را می‌دانند.

جمع بندی

امروزه برای کنترل حساب‌های مالی و کاهش خطا به دلیل گستردگی مبادلات، روش‌های سنتی مانند نوشتن دفاتر دیگر نمی‌تواند نیازهای یک کسب و کار را مرتفع کند. زمان بر بودن دسترسی به صورتحساب‌ها و خطاهای انسانی متعدد در حساب دفتری، می‌تواند از اصلی ترین عوامل ابداع نرم افزار حسابداری باشد. در حال حاضر با پیشرفت تکنولوژی، انواع کسب و کارها و اصناف مختلف ( فروشگاهی، شرکتی، رستوران، هتل، شخصی و... ) می‌توانند بسته به نیازشان از انواع مختلف نرم افزارهای حسابداری متناسب با کسب و کار خود استفاده کنند.

با استفاده از نرم افزار حسابداری می‌توانید به ارائه موارد فنی تری بپردازید. گزارشگیری‌های هفتگی و ماهانه داشته باشید و برای آینده‌ی کسب و کار خود برنامه ریزی کنید. بسیاری از کسانی که صاحب کسب و کار، مهم ترین ملاکشان برای انتخاب نرم افزارهای حسابداری، کاربری آسان و همچنین امکان پشتیبان گیری خودکار در نرم افزار است. این موارد را می توان به عنوان با ارزش ترین ویژگی های نرم افزار حسابداری دانست. این نوع از نرم افزارها باید به گونه ای باشد که بتواند با نیاز نوع کسب و کار تناسب ایجاد کند. برنامه نویسان همواره در تلاش هستند تا نرم افزاری ارائه کنند که بتواند بیشترین عملیات‌های مربوط به حسابداری را انجام دهد. این نرم افزارها در بسیاری از سازمان ها و اداره ها کارآمد می باشد. از زمانی که نرم افزار حسابداری وارد بازار شد کار بسیاری از حسابداران هم آسان‌تر و دقیق‌تر گردید.

پارمیس آی تی : در بعضی از شرکت‌ها که صورت‌های مالی نهایی تهیه می‌شود، اشکالات عدیده‌ای در آن صورت‌های مالی و یادداشت‌های پیوست آنها مشاهده می‌شود که بعضی از آن اشکالات عمده و بعضی هم جزئی است. در رابطه با این اشکالات، موضوع عمده یا جزئی بودن آنها را باید کنار گذاشت.

صورت‌های مالی نهایی که توسط امور مالی یک شرکت تهیه می‌شود، باید عاری از هرگونه اشتباه، اعم از عمده، جزئی، ظاهری یا از نظر اصول و استانداردهای پذیرفته شده در حسابداری باشد. صورت‌های مالی نهایی منعکس‌کننده عملکرد مدیریت یک شرکت طی یک سال یا دوره مالی و در واقع ویترین آن شرکت است. صورت‌های مالی که توسط شرکت‌های معتبر دنیا تهیه می‌شود، با کیفیت بسیار بالا از هر لحاظ (کاغذ، حروفچینی، رنگ‌ها، طراحی، صفحه‌بندی، محتویات و .....) تهیه و به صورت کتابچه چاپ می‌شود. در چنین گزارش‌هایی، کوچک‌ترین اشتباهی مشاهده نمی‌شود. علل این امر را می‌توان مسئولیت پذیری کسانی دانست که این گزارش‌ها را تهیه می‌کنند و همچنین به اعتبار این شرکت‌ها در جامعه مربوط می‌شود. البته تهیه چنین گزارش‌‌هایی مستلزم تحمل هزینه‌های بالایی است و برای شرکت‌های متوسط و کوچک نمی‌تواند توجیه‌پذیر باشد و انتظاری هم از این شرکت‌ها نمی‌رود که چنین هزینه‌هایی را متحمل شوند، ولی همان صورت‌های مالی که توسط بعضی از شرکت‌ها روی کاغذ معمولی و به صورت فتوکپی تهیه می‌شود و به شکل بسیار ساده‌ای است، حداقل باید به نحو صحیح و بدون هیچ‌گونه اشتباهی باشند.

 مطلب پیشنهادی :  6 اشتباه رایج و پرتکرار در حسابداری | چگونه از این اشتباهات جلوگیری کنیم؟

می‌توان گفت اشتباهات متداولی که در صورت‌های مالی و یادداشت‌های پیوست بعضی از شرکت‌ها مشاهده می‌شود (اشتباهات ظاهری و نه از نظر استانداردهای حسابداری)، به احتمال زیاد در اثر بی دقتی، بی‌توجهی یا نداشتن آگاهی تهیه‌کنندگان آنها رخ می‌دهد زیرا برای آنها صورت‌های مالی نهایی و یادداشت‌های پیوست آنها فاقد ارزش چندانی بوده و تنها یک نوع رفع تکلیف به حساب می‌آید. نمونه‌هایی از چنین اشتباهاتی به شرح زیر است (البته موارد زیر نمونه‌هایی از آن اشتباهات بوده و لزوما شامل کلیه اشتباهات موجود در صورت‌های مالی و یادداشت‌های پیوست آن شرکت‌ها نیست):

1 - اشتباه در نوشتن نام شرکت. بیشتر موارد هم شخصیت حقوقی شرکت (سهامی عام، سهامی خاص، با مسوولیت محدود و ......) قید نمی‌شود.

2 - اشتباه در نوشتن سال یا دوره مالی که صورت‌های مالی در برگیرنده آن است.

3 - اشتباه در نوشتن فهرست مندرجات و اجزای تشکیل‌دهنده صورت‌های مالی از قبیل سرفصل صورت‌های مالی، شماره صفحات و ........ .

4 - اشتباه در نوشتن اسامی و سمت اعضای هیات مدیره. گاه دیده می‌شود که اسامی هیات مدیره سال قبل که تعویض شده اند، نوشته می‌شود.

5 - اشتباهات تایپی فراوان در بیشتر صفحات صورت‌های مالی و یادداشت‌های پیوست آن.

6 - اشتباهات محاسباتی(ریاضی) در بیشتر صفحات صورت‌های مالی و یادداشت‌های پیوست آن.

7 - استفاده از علامت منها به جای پرانتز در موارد کاهش مبالغ در صورت‌های مالی و یادداشت‌های پیوست آن. علامت منها برای نمایش کاهش مبالغ در حسابداری، بی‌معنی است و باید از علامت پرانتز استفاده شود.

8 - استفاده از یک خط به جای دو خط در ته جمع‌های صورت‌های مالی و یادداشت‌های پیوست آن.

9 - مطابقت نداشتن نام سرفصل حساب‌ها در صورت‌های مالی با نام آنها در یادداشت‌های پیوست صورت‌های مالی.

10 - استفاده از نام‌های غلط برای سرفصل حساب‌ها در صورت‌های مالی.

11 - درج نشدن عباراتی نظیر «جمع دارایی‌های جاری»، «جمع دارایی‌های غیرجاری، «جمع بدهی‌های جاری» و ........ در صورت‌های مالی.

12 - درج نام سرفصل حساب‌هایی که در صورت‌های مالی، مانده آنها در پایان سال یا دوره مالی جاری و پایان سال یا دوره مالی مقایسه‌ای قبل صفر است.

13 - درج نشدن صحیح ارقام مقایسه‌ای سال یا دوره مالی قبل در صورت‌های مالی و یادداشت‌های پیوست آن.

14 - درج نشدن عبارت «تجدید ارائه شده» در بالای ستون ارقام مقایسه‌ای صورت‌های مالی و یادداشت‌های پیوست آن در مواقعی که تجدید ارائه‌ای صورت گرفته باشد.

15 - ننوشتن جمله «یادداشت‌های پیوست صورت‌های مالی جزء لاینفک صورت‌های مالی است» در ذیل صورت‌های مالی اساسی.

16 - اشتباه در درج شماره یادداشت‌های پیوست صورت‌های مالی در صورت‌های مالی اساسی.

17 - ننوشتن لغت «ریال» یا «میلیون ریال» و ..... در بالای ارقام صورت‌های مالی و یادداشت‌های پیوست آن.

18 - در مواردی که یک شرکت در هر دو سال یا دوره مالی (سال یا دوره مالی جاری و سال یا دوره مالی مقایسه‌ای قبل) سود انباشته یا زیان انباشته داشته، در صورت‌های مالی عبارت «سود(زیان) انباشته» نوشته می‌شود. در صورتی که این شرکت در سال یا دوره مالی جاری و سال یا دوره مالی قبل که به صورت مقایسه‌ای ارائه شده، سود انباشته داشته باشد، دیگر نیازی به استفاده از لغت «زیان» نخواهد بود و کافی است که نوشته شود: «سود انباشته».

19 - تایپ نشدن صحیح ارقام، طوری که کلیه یکان، دهگان، صدگان و ...... آنها درست در یک ستون و زیر هم قرار نمی‌گیرد.

20 - جدا نکردن ارقام به صورت سه رقم، سه رقم از سمت راست توسط علامت(،) یا هر نوع علامت دیگری.

21 - استفاده نکردن از علامت‌های ویرگول(،)، نقطه (.) و ... در جای‌های مناسب نوشته‌ها.

22 - ننوشتن شرح در مقابل بعضی از ارقام در صورت‌های مالی و یادداشت‌های پیوست آن.

23 - ننوشتن جمله «از آنجا که اجزای سود و زیان جامع محدود به سود (زیان) خالص سال یا دوره و تعدیلات سنواتی است، صورت سود و زیان جامع ارائه نشده است» در ذیل صورت سود و زیان در مواقعی که به این دلیل صورت سود و زیان جامع ارائه نمی‌شود.

24 - اشتباهات متعددی در «صورت جریان وجوه نقد» (غیر از اشتباهات در محاسبات ارقام)، از قبیل نوشتن عبارت «اضافات در دارایی‌های ثابت مشهود» به جای » وجوه پرداختی بابت خرید دارایی‌های ثابت مشهود» یا استفاده از عبارت «افزایش سرمایه» به جای استفاده از عبارت «وجوه حاصل از افزایش سرمایه» و اشتباهات دیگری از این قبیل

25 - اشتباهات در نوشتن تاریخچه فعالیت شرکت، سال تاسیس، شماره ثبت، فعالیت اصلی و فرعی شرکت و تعداد کارکنان.

26 - اشتباهات در نوشتن مبنای تهیه صورت‌های مالی.

27 - اشتباهات در نوشتن اهم رویه‌های حسابداری استفاده شده در شرکت. برای مثال، اگر بهای تمام شده موجودی مواد اولیه به روش «میانگین موزون» تعیین می‌شود، نوشته می‌شود که از روش «اولین صادره از اولین وارده» استفاده می‌شود.

28 - اشتباهات در نوشتن نرخ‌های استهلاک و روش‌های استهلاک مورد استفاده.

29 - در صورتی که یک شرکت از نرخ‌ها و روش‌های استهلاک موضوع ماده 151 قانون مالیات‌های مستقیم مصوب اسفند ماه 1366 و اصلاحیه‌های بعدی آن استفاده می‌کند، عبارت «استهلاک دارایی‌های ثابت مشهود با توجه به عمر مفید برآوردی دارایی‌های مربوط» در قسمت اهم رویه‌های حسابداری در رابطه با استهلاک دارایی‌های ثابت مشهود درج می‌شود.

30 - اشتباهات در درج اقلام مقایسه‌ای سال یا دوره مالی قبل در یادداشت‌های پیوست صورت‌های مالی.

31 - مطابقت نداشتن مبالغ تشکیل‌دهنده یادداشت‌های جزء یادداشت‌های پیوست صورت‌های مالی با مبالغ یادداشت‌های پیوست صورت‌های مالی و همچنین اشتباهات در شماره عطف‌ها.

32 - در رابطه با حساب‌های دریافتنی در یادداشت‌های پیوست صورت‌های مالی، هرگاه ذخیره مطالبات مشکوک‌الوصول در نظر گرفته نشده، ستونی برای این منظور در نظر گرفته می‌شود که به هیچ وجه نیازی به این ستون نیست.

33 - در رابطه با موجودی مواد و کالا هم مورد فوق وجود دارد. یک شرکت ذخیره کاهش ارزش موجودی ندارد؛ ولی ستونی برای آن در یادداشت‌های پیوست صورت‌های مالی در نظر می‌گیرد.

34 - اشتباهات متعدد در یادداشت مربوط به ذخیره مالیات از قبیل مبلغ سود(زیان) ابرازی، درآمد مشمول مالیات و سایر اطلاعات مندرج در این یادداشت.

35 - اشتباهات در درج مقدار یا تعداد کالای فروش رفته در طی سال یا دوره مالی مورد نظر.

36 - درج نشدن اقلام مقایسه‌ای برای بعضی از یادداشت‌های پیوست صورت‌های مالی.

37 - توجه نکردن به صفحه‌بندی متن که به طرز شکیلی باشد.

38 - اشتباهات در شرح یادداشت‌های پیوست صورت‌های مالی.

علل وجود اشتباهات در تهیه صورت‌های مالی و یادداشت‌های پیوست آن متعدد است و علاوه بر مواردی که در فوق به آنها اشاره شد، شاید مهم‌ترین علت آن، نبود وجدان کاری باشد. یکی دیگر از علل این اشتباهات این است که مسئولان تهیه صورت‌های مالی، در هر حال، پاداش بستن حساب‌ها و سایر مزایای مربوطه خود را دریافت می‌دارند، چه این صورت‌های مالی را به نحو خوب و مطلوب تهیه کنند و چه آنها را با صدها اشکال از انواع مختلف (ناقص و نامطلوب) ارائه دهند.

اگر مسئولان تهیه صورت‌های مالی و یادداشت‌های پیوست این شرکت‌ها (بعضی از شرکت‌ها) به خود زحمت دهند که حتی برای یکبار، صورت‌های مالی و یادداشت‌های پیوست آن را بعد از تهیه و تایپ به دقت مطالعه و کلیه مطالب فوق و سایر مطالبی را که اصولاً ضروری است کنترل کنند، صورت‌های مالی این شرکت‌ها عاری از اشکالات ظاهری (اشکالات غیرمرتبط با استانداردهای حسابداری و اشکالاتی که در اثر عدم آگاهی ایجاد می‌شود) خواهد بود.

نوشته :گاروهوانسیان‌فر - عضو پیوسته انجمن حسابداران خبره مدیریت انگلستان